Een underlayment vloerplaat is een uit meerdere lagen opgebouwde constructieplaat die stevig genoeg is om een dragende functie te vervullen en valt onder de categorie multiplexen. Underlayment vloerplaten zijn net als triplex en multiplex opgebouwd uit een oneven aantal fineerlagen die kruiselings op elkaar zijn verlijmd.
Underlayment is ten opzichte van multiplex minder mooi en mag reparaties van scheuren en kwasten bevatten. Voor de fabricage van underlayment vloerplaten worden voornamelijk de lichtere houtsoorten gebruikt omdat deze makkelijker te schillen zijn en de plaat minder doen splinteren bij het verzagen. Bij underlayment vloerplaten is de verlijming bepalend voor de kwaliteit van de plaat en deze wordt aangegeven met de EN 314-2 normering met daarachter een klasseaanduiding:
- Klasse 1, is alleen geschikt voor interieur gebruik.
- Klasse 2, kan buiten gebruikt worden, mits beschut.
- Klasse 3, voor onbeschermde buitentoepassingen.
Voorheen werden deze klasses MR, Moist Resistent, alleen geschikt voor binnen en WBP, Water Boiled Proof geschikt voor buiten genoemd waarbij de interne en externe verlijming apart werd aangegeven.
Soorten underlayment vloerplaten
Underlayment vloerplaten worden in standaardmaten geproduceerd van 244x122 en meerdere diktes. De meest gebruikte dikte is voor een vloer is 18mm. Underlayment is verkrijgbaar mét en zonder mes en groef. De mes- en groefverbinding bevinden deze zich alleen op de lange kant.
Underlayment vloerplaten zijn in vele kwaliteiten en soorten verkrijgbaar met betrekking tot hardheid van de fineerlagen, fouten gehalte en stijfheid. Brazilliaanse Pine en Populierenfineer zijn over het algemeen minder van kwaliteit dan Fins Vuren of Radiata Pine uit Chili. De bij het underlayment vermelde productinformatie verteld u de mate van foutvrijheid van het fineer. Sommige underlayment vloerplaten zijn geheel foutvrij anderen alleen aan de voorzijde en de minste soort mag aan beide zijden reparaties vertonen.
Underlaymentplaten met een isolerende laag erop bevestigd worden vooral gebruikt in de nieuwbouw en voor het renoveren van een aan-of opbouw. Tenslotte is er nog een speciale soort underlayment met een loodlaagje tussen de fineerlagen. Dit wordt voornamelijk toegepast in ziekenhuizen en laboratoria waar met röntgenstralen gewerkt wordt.
Het leggen van underlayment vloerplaten
Naast dat underlayment vloerplaten dienst doen als ondervloer worden ze ook veel gebruikt als dakbeschot of als tijdelijke schutting. Underlayment wordt zelden als afwerkingslaag gebruikt maar dient als uitvlakkende basislaag voor het uiteindelijke topmateriaal. De kruiselingse verlijming van de houtlagen maakt underlayment sterker dan bijvoorbeeld planken met dezelfde lengte of spaanplaat. Het grote formaat draagt er tevens toe bij dat het snel legt.
Underlayment vloerplaten worden dwars op balken geschroefd en indien er geen mes- en groef aan de platen zit eerst, daar waar de naden gaan komen, steunbalkjes aanbrengen. Indien het een oude balkenvloer betreft, eerst oneffenheden verwijderen en wanneer er geen isolatielaag aanwezig is kan men ervoor kiezen een eerst een isolatielaag aan te brengen. Moeilijke hoeken zoals deurposten eerst opmeten met een profielmal, het figuur overbrengen op de plaat en uitzagen. Leg underlayment vloerplaten waar mogelijk in halfsteens verband. Kruiselings lopende naden doen afbreuk aan de stevigheid en zullen aanleiding geven tot bewegingen in de vloer. Sluit de platen ook nooit helemaal op de muren aan.
Hout is een natuurproduct, door de temperatuursverschillen tussen de lucht onder en boven het materiaal zal altijd enig krimpen en uitzetten plaatsvinden. Krimpen is niet zo erg maar een uitgezette vloer staat bol en deze weer vlak zien te krijgen is vrijwel onmogelijk.
Underlayment vloerplaten laten zich op een houten ondergrond het beste vastzetten met spaanplaatschroeven. Bij deze schroeven loopt het schroefdraad door tot aan de schroefkop en de schroef vreet zich daardoor makkelijk door de plaat.
De platte kop maakt het ook mogelijk deze in het materiaal te verzinken. Wanneer underlayment direct op een betonvloer gelegd wordt is het aan te bevelen eerst een dampdichte folie op het beton aan te brengen zodat eventueel optrekkend vocht uit het beton de underlayment vloerplaten niet aantast.